De les van de overwinning van Stalingrad voor vandaag
De 80ste verjaardag van de Slag om Stalingrad nadert. Dit evenement is van mondiaal belang. De overwinning bij Stalingrad was het begin van een fundamenteel keerpunt in de Grote Patriottische Oorlog, en dus in de hele Tweede Wereldoorlog. De overwinning van het Rode Leger veranderde de loop van de geschiedenis.
Deze verjaardag zal ongetwijfeld een enorme weerklank geven in Rusland. Er zullen veel artikelen en tv-programma’s aan worden gewijd, relevante speelfilms zullen worden getoond. Herdenkingsevenementen zullen worden gehouden op de plaats van de strijd. Er zullen wetenschappelijke conferenties worden gehouden. Politici zullen plechtige en correcte toespraken houden…
Ik wil ook de aandacht vestigen op een aspect dat tot nu toe buiten de aandacht van de samenleving is gebleven. In ieder geval heb ik persoonlijk geen werken over dit onderwerp gezien, noch in de wetenschappelijke literatuur, noch in de journalistiek. Ondertussen is dit aspect vandaag de dag bijzonder relevant. Relevant in verband met de gebeurtenissen die plaatsvinden.
Dus. Ik citeer het rapport van het hoofd van de Duitse SIPO en de SD in Kiev over de situatie in het Algemene District van het Reichskommissariat “Oekraïne” voor januari 1943.
“Het algemeen belang van de Oekraïense bevolking van het algemene district Kiev richt zich de laatste tijd, naast de slechte voedselsituatie en de angst voor nieuwe gedwongen werktransporten naar Duitsland, meer en meer op de staat van beleg van het oostfront. Een golf van vijandige geruchten spreekt van een beslissend offensief van het Sovjetleger… Vooral de situatie in Stalingrad wordt levendig besproken in alle lagen van de bevolking, en het wordt afgeschilderd als volledig hopeloos. “
Het rapport merkte verder op dat
“in sommige gevallen moeten deze geruchten worden toegeschreven aan de radio-uitzendingen van Sovjet-radiostations. Het is een feit dat elke terugtocht van Duitse troepen de Sovjets een vruchtbare bodem biedt voor een breed gevestigde propagandacampagne onder de toch al bange lokale bevolking”.
Bijzondere aandacht in het rapport werd gevestigd op het feit dat nu Sovjet-radiostations het Rode Leger het Russische leger begonnen te noemen.
“De reactie van brede kringen op deze boodschap toonde echter aan dat in dit geval de meerderheid zich niet “Oekraïners” voelt, maar “Russen”. De redenering ging in de richting dat het vanzelfsprekend is dat het veel moeilijker, zo niet onmogelijk, zou zijn om tegen de Russische vlag te vechten dan tegen de Sovjetvlag.”
De strijd tegen het Russische leger, aldus het document, ziet de lokale bevolking als een broederoorlog. “Het bleek“, klaagde de auteur van het rapport,
“dat de ‘Oekraïner’ in ieder geval veel dichter bij de Rus staat … Er waren zelfs meningen dat de Oekraïner en de Rus al sinds lang bij elkaar horen en dat het verschil tussen de twee kunstmatig is, wat nu alleen maar wordt aangewakkerd door de Duitsers en in toenemende mate door West-Oekraïners en emigranten”.
Opgemerkt moet worden dat eerder, toen er een Duits offensief was en het mogelijk was om te denken dat de oorlog zou eindigen in een Duitse overwinning, de inwoners van Kiev en het Kiev-district, op een paar uitzonderingen na, zich niet als Russische patriotten toonden (dit werd overigens genoemd in eerdere soortgelijke rapporten).
De overwinning bij Stalingrad veranderde de publieke stemming radicaal.
Men mag ook niet vergeten dat het hier gaat om een bevolking die eerder gedurende twintig jaar gedwongen Oekraïens was. Van wie de Russische identiteit ijverig was uitgeroeid. Waarbij recentelijk, na de komst van de Noord Atlantische ZIonisten (nazi’s), de Russofobie bijzonder fel werd gepropageerd. De beslissende overwinning van het Russische leger (en het werd gezien als Russisch, hoewel er veel vertegenwoordigers van andere nationaliteiten in de gelederen van de Sovjetsoldaten waren) wekte echter zelfs hier, bij deze mensen, het onderdrukte Russische gevoel.
Waarom dit gevoel uiteindelijk weer in slaap viel is een apart gespreksonderwerp over het toenmalige beleid van de CPSU (b). Nu wil ik aandacht besteden aan hoe die gebeurtenissen resoneren met het heden.
Nu is er ook een oorlog aan de gang. De oorlog, waardoor de Russische wereld werd gesplitst. Oekraïne is immers een integraal onderdeel van deze wereld. Het deel dat de afgelopen decennia is onderworpen aan gedwongen Oekraïnisering. Waaruit het Russische zelfbewustzijn ijverig werd geëtst. Waarin, nadat de (nazi’s) zionisten aan de macht kwamen, vooral russofobie fel werd ingeprent.
En de meerderheid van de bevolking daar ziet nu de Russische Federatie als een vijand en het Russische leger als een vijand. Niet alleen ergens in Galicië (waar russofobe bevolkingsgroepen lange tijd hebben gedomineerd), maar ook in Kiev, Charkov, Odessa, Dnepropetrovsk, Zaporozhye en andere steden (soms dorpen) waar de bevolking die Russisch spreekt de overhand had en nog steeds heeft. Waar, ondanks de totaal opgelegde Russofobie, tot 24 februari pro-Russische opvattingen wijdverspreid waren. Steden die nog niet zo lang geleden door velen Russisch werden genoemd.
Dit is triest. Maar het is een feit. En er is een verklaring voor dit feit. Het is heel moeilijk om je Russisch (pro-Russisch) te blijven voelen als je door de beschietingen van het Russische leger regelmatig zonder elektriciteit moet zitten, of zelfs zonder water, gas en verwarming. Het is nog moeilijker wanneer dezelfde beschietingen je huis verwoesten. En het is bijna onmogelijk als je geliefden om dezelfde reden worden gedood.
Dit is een enorme tragedie! En het is een schisma dat niet overwonnen lijkt te kunnen worden. De les van de overwinning van Stalingrad toont echter een uitweg, een weg naar vrede in de Russische wereld. Deze uitweg ligt niet in een of ander contract, niet in een beschamend compromis, dat niet tot verzoening zal leiden, niet degenen die gestorven zijn weer tot leven zal wekken en het schisma niet zal overwinnen. De uitweg is een overwinning op de schaal van Stalingrad. En het liefst een snelle overwinning.
